به مناسبت بیستم تیرماه روز جهانی جمعیت

اکسیژن – دکتر سید علیرضا عظیمی - هر یک از انسانها دارای نیازهای فیزیولوژیکی هستند که خواه نا خواه مجبور به پاسخگویی و تامین آن می باشند. هوا برای تنفس،آب شیرین آشامیدنی، غذای سالم و کافی برای رفع گرسنگی، رشد بدن، کسب انرژی برای فعالیتها و پیشگیری از بیماری، پوشاک برای محافظت از سرما و نور خورشید، فضای فیزیکی برای خوابیدن، نشستن و حرکت کردن، تندرستی، دسترسی به درمان بیماریها و آسیبها، امنیت، دمای مناسب محیط، همسر و فرزند، هم صحبت، منبع درامد و ... از این گونه نیازها هستند.  

اما متاسفانه همیشه تامین این نیازهای فطری آدمی آسان نیست. از هزاران سال قبل که انسانها برای امنیت شان با جانوران درنده مثل گرگ و شیر و خرس می جنگیدند و برای فرار از گرما و سرما، ییلاق و قشلاق می کردند تا آن هنگام که جمعیت قبیله ها زیاد تر شد و درگیری برای دسترسی به شکارگاه میان قبایل آغاز گردید و بعدها که با پیدایش کشاورزی و دامداری، زمین و مرتع و آب کشاورزی مساله ساز شد و نهایتا تا روزگار ما که علاوه  بر زمین و آب و مسکن، شغل و تحصیلات عالی و حمل و نقل و سفر و غیره صحنه رقابت انسانها شده است، دو مساله همواره به چشم می خورد که عبارتند از مشکلات برای تامین نیازهای آدمی و تاثیر جمعیت بشر بر این امر.

به عبارت دیگر انسان همیشه با محدودیت منابع مورد نیازش روبه رو بوده و هر چه جمعیت بشر بیشتر شده رقابت و درگیری برای دسترسی به این منابع محدود افزایش یافته است. البته در برخی مواقع دانش، فناوری، اخلاق و کار گروهی به مدد آدمی آمده و منابع بیشتر و جدیدتری برای رفع حوائج در اختیار گذاشته اما تا کنون نتوانسته پاسخگوی کامل نیازها باشد.

وقوع فقر و عقب ماندگی، قحطی های بزرگ، بیماریهای همه گیر و پر تلفات، جنگهای متعدد و رقابتهای تسلیحاتی کشورها هر چند متاثر از علل مختلف است اما یکی از این علتها همان محدود بودن منابع در اختیار انسان است. گاهی این منابع آب و زمین است و گاهی نفت و سرمایه و فناوریهای جدید.

حال کره خاکی را تصور کنید با بیش از هفت میلیارد (هفت هزار میلیون) انسانی که مجبورند نیازهای پیشگفت را برای خودشان تامین کنند. آنهم کره ای که بسیاری از نقاط آن به سبب دریاهای بی انتها، سرما و یخبندان، گرمای شدید، بیابانهای بزرگ، کمبود آب، شنهای روان، کوههای مرتفع، زمینهای شوره زار یا سنگلاخ، آلودگیهای رادیواکتیو یا شیمیایی، آتشفشانها، گسلها، سیلابها و ... در حال حاضر برای انسان قابل زیست نمی باشند. نتیجه آنکه این جمعیت چند میلیاردی مجبورند در سطح کوچکی از خشکیهای کره زمین حوائج خود را بر طرف کنند.

تا اینجای قضیه به نظر قابل تحمل می باشد ولی خبر بد این است که آب، زمین کشاورزی و مرتع برای چرای دام به مقدار کافی برای پاسخگویی به نیاز این تعداد انسان وجود ندارد. اگر نیاز به زمین برای مسکن و جاده و خیابان، نیاز به هوای پاک برای تنفس، نیاز به آب و زمین و انرژی برای فعالیت کارخانه ها، نیاز به انرژی برای پخت وپز و آب گرم  و گرمایش و سرمایش و نور منازل و محل کار  و حمل و نقل را هم به این موارد اضافه کنیم که دیگر واویلا !

حالا ببینیم این نیازهای اجباری جمعیت روز افزون انسانها و این کمبود منابع چه بر سر زمین و محیط زیست آورده است. از زمانی که انسان کشاورزی و دامداری را آموخت، تخریب محیط زیست آغاز شد چرا که خاک در اثر کشتهای متوالی از عناصر مورد نیاز خالی و خالی تر شد و دیگر محصول کافی نداد، جنگلها به دست کشاورزان تخریب شدند تا زمین بیشتری برای کشاورزی فراهم شود در نتیجه علاوه بر نابودی زیستگاه گیاهان و جانوران جنگل، آب باران دیگر در زمین جنگل پیشین فرو نرفت و به شکل سیلاب جاری شد و ضمن نابود کردن مزارع ، آبادیها، دامها و انسانهای اطراف، خاک سطحی قابل کشاورزی را شست و با خود برد. همچنین نابود شدن جنگلها تولید اکسیژن هوا را کاهش داد و هوای زمین به سبب وجود دی اکسید کربن آلوده تر شد. مراتع در اثر چرای تعداد زیاد دام تخریب شده به بیابان تبدیل شدند و  خاک بیابان بدون گیاه هم در اثر باد به حرکت درآمد و هوای زمین را آلوده تر کرد. سطح آبهای زیر زمینی در مناطق کم آب به علت مصرف زیاد آب برای کشاورزی هر روز پایین تر رفت و زمینها دچار نشست گردیدند.

انقلاب صنعتی و قد برافراشتن کارگاهها و کارخانه ها نه تنها مشکلات زیست محیطی دوران انسان کشاورز را کاهش نداد بلکه با مصرف سوختهای فسیلی مثل زغال سنگ و نفت و مازوت، تولید پسابها و گازهای سمی از کارخانه جات، تولید خودرو و زباله های غیر قابل بازیافت و راه اندازی نیروگاههای اتمی و ایجاد زباله های رادیو اکتیو آلودگی محیط زیست را چند برابر کرد.  

و اکنون کار به جایی رسیده که تامین نیاز جمعیت هفت ونیم میلیاردی آدمی، از اقیانوسها تا جو زمین را آلوده کرده است. گازهای گلخانه ای ناشی از عملکرد بشر مانع خروج امواج گرمایی خورشید از زمین شده با بالا بردن دمای زمین، یخهای قطبی را آب کرده سطح آب اقیانوسها را بالا آورده و در نتیجه بسیاری از سواحل و جزایر را زیر آب برده و خواهد برد. همین طور تغییرات آب و هوایی ناشی از این امر به شکل طوفانها و خشکسالی هایی در سطح زمین بروز کرده و امنیت غذایی انسان را به خطر انداخته است. نگرانی دانشمندان محیط زیست از این است که با ادامه این روند و آب شدن یخهای قطب شمال ، منابع گاز متان محبوس در این یخها آزاد شده اثر گلخانه ای را بیش از پیش تشدید کند.

گازهای کلرو فلئورو کربنی صنایع، افشانه ها و یخچالها هم لایه ازن اطراف کره زمین را تضعیف و نازک کرده است و در صورت ادامه این حالت اشعه ماورای بنفش خورشید که توسط لایه ازن جذب می شود، به سطح زمین خواهد رسید و باعث نابودی بشر و سایر موجودات زنده خواهد شد.

هوای شهرها هم که نیاز به توضیح ندارد. گرد وغبار بیابانها، دود موتور و آزبست لنتهای ترمز خودروها، بخارات و گازهای سمی کارخانه جات، سوختهای غیر استاندارد خودروها، دود نیروگاههای حرارتی تولید برق، مصرف دخانیات، گازهای موتورخانه های منازل و ادارات و ... مجالی برای تنفس در شهرها باقی نگذاشته است.

از طرف دیگر مهاجرت بی رویه مردم از روستاها به شهرها تراکم جمعیت در شهرها را بالاتر برده مشکلات زیست محیطی آنها را دو چندان کرده است.

خلاصه آنکه رفع نیازهای آدمی به بهای نابودی محیط زیست تمام شده و هر چه جمعیت بشر بیشتر می شود، این مصیبت شدیدتر می گردد.پیش بینی می شود تا سال 2050 میلادی جمعیت آدمیان به بیش از ده میلیارد نفر برسد که نود درصد این رشد در کشورهای در حال توسعه (توسعه نیافته) خواهد بود. به این ترتیب امکان ادامه این روند ممکن نیست و توسعه پایدار جوامع با وضعیت فعلی تخریب محیط زیست واقع نخواهد گردید.

در نهایت امروزه  دو راه پیش روی انسان است. یا باید جمعیت جهان با تدبیر خود انسان کاهش یابد و محیط زیست آن برای بقای بشر احیا و بازسازی شود یا همین روال افزایش جمعیت ادامه پیدا کند و دست طبیعت با خشکسالی، قحطی، بیماری وسوانح طبیعی محصول خطاهای بشر و جنگ جمعیت آدمی را کاهش دهد. انتخاب با خود ما است ! 

تاریخ انتشار : 1393/4/20

عکس : ایلنا

مطالب مرتبط : 

اول کاری کنیم با همین جمعیت محیط زیست آسیب نبیند بعد به فکر افزایش جمعیت باشیم

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: